Εφαρμοσμένη Φυσιολογία στο Τρίαθλο: Οι ιδιαίτερες φυσιολογικές ανάγκες της γυναίκας τριαθλήτριας.
Κειμενο : Γιάννης Ψαρέλης
Ερωτήσεις
Ποιες οι βασικές μορφολογικές και φυσιολογικές διαφορές μεταξύ γυναικών και αντρών που επηρεάζουν την απόδοσή τους στο Τρίαθλο;
Είναι πιο εκτεθειμένες οι γυναίκες σε τραυματισμούς;
Γιατί η ενδυνάμωση αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τις γυναίκες τριαθλήτριες;
Σε πιο άθλημα οι διαφορές ανδρών και γυναικών είναι μικρές;
Υπάρχουν αρκετές και σημαντικές – πολλές εκ των οποίων είναι ευρέως γνωστές- φυσιολογικές διαφορές τις οποίες θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε σε αυτό το σύντομο άρθρο : « Υπάρχουν βασικές φυσιολογικές, διατροφικές και ιατρικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στο Τρίαθλο που οι προπονητές οφείλουν να γνωρίζουν όταν αναλαμβάνουν να προπονήσουν αθλήτριες τριάθλου» (USA Triathlon Guide, σελίδα 31).
Ποσοστό Λίπους
Οι αθλήτριες Τριάθλου έχουν περισσότερο σωματικό λίπος από τους άντρες. Οι elite αθλήτριες στο Τρίαθλο έχουν κατά μέσο όρο 13% το οποίο είναι σημαντικά υψηλότερο συγκρινόμενο με το 5-6% που κατά μέσο όρο έχουν οι elite άντρες τριαθλητές.
Ποσοστό Λίπους
Οι άντρες τριαθλητές έχουν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό λίπους στο κάτω σώμα από ότι οι γυναίκες. Να υπενθυμίσουμε ότι το ποσοστό λίπους στο κάτω σώμα είναι σημαντικός δείκτης απόδοσης στο τρίαθλο.
VO2max
Οι Γυναίκες Τριαθλήτριες έχουν χαμηλότερη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max).
Μυική Μάζα & Μέγιστη Δύναμη
Οι άντρες τριαθλητές έχουν μεγαλύτερη μυική μάζα, η οποία συνδέεται και με τη δυνατότητα παραγωγής μεγαλύτερης μέγιστης δύναμης. Σε συνέχεια αυτού και σε συνδυασμό με το αποτέλεσμα της γήρανσης οι προπονητές οφείλουν να υπενθυμίζουν τα πολλαπλά οφέλη από την εκγύμναση με αντιστάσεις στις αθλήτριές τους & να μην αμελούν να δίνουν προτεραιότητα στο κομμάτι της προπόνησης που αφορά την ενδυνάμωση με βάρη.
Συγκεντρώσεις Αιμοσφαιρίνης
Οι συγκεντρώσεις της αιμοσφαιρίνης είναι στις elite αθλήτριες τριάθλου κατά 5-10% μικρότερες από ότι στους elite άντρες.
Κολύμβηση
Από τα τρία αθλήματα οι διαφορές απόδοσης μεταξύ αντρών και γυναικών στο τρίαθλο η κολύμβηση είναι το άθλημα όπου έχουμε τις μικρότερες διαφορές (με τις αναφορές/ στοιχεία να εστιάζουν στα κολυμβητικά αθλήματα/ αποστάσεις αντοχής).
Μερικά χαρακτηριστικά που μπορούν να δικαιολογήσουν το παραπάνω:
- Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό σωματικού λίπους στο κάτω σώμα και έχουν υψηλότερες τιμές άνωσης στο κάτω σώμα.
- Ο υδροδυναμικός συντελεστής αντίστασης είναι στις γυναίκες χαμηλότερες συγκρινόμενος με αυτό των αντρών για συγκεκριμένη τιμή ταχύτητα κολύμβησης.
- Η κολύμβηση είναι το περισσότερο τεχνικό άθλημα από τα τρία με την τεχνική να είναι σημαντικά περιοριστικός παράγοντας απόδοσης.
- Οι γυναίκες έχουν σημαντικά καλύτερη ευλυγισία/ ευκαμψία στην ωμική ζώνη και στην ποδοκνημική. Η ευλυγισία είναι σημαντικός παράγοντας απόδοσης στην κολύμβηση. Να σταθούμε στο θέμα της ευλυγισίας στην ποδοκνημική όπου οι γυναίκες έχουν την δυναότητα να επιτύχουν σημαντικά υψηλότερη πελματιαία κάμψη και με αυτό τον τρόπο να πετύχουν καλύτερους χρόνους με πόδια με σανίδα, κάτι το οποίο αναδεικνύει η προπσωπική μας εμπειρία.
Ποδηλασία
Τα ποδήλατα πολλές φορές σχεδιάζονται έχοντας υπόψιν τα ανατομικά χαρακτηριστικά των αντρών. Αυτό σταδιακά έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και αναμένεται στο μέλλον να γίνει ακόμα πιο έντονο.
Οι γυναίκες πολλές φορές δεν μπορούν να ταιριάξουν ανατομικά σε ποδήλατα που έχουν σχεδιασθεί για τα αντρικά σώματα. Ενα καλό bike fitting θεωρείται αναγκαίο όπως και η επιλογή των παρακάτω με τρόπο που να καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών:
- Σέλλας
- Πλάτους τιμονιού
- Αναλογίες στο ποδηλατικό τρίγωνο
- Γυναικείων ρούχων
- Σχέσεων ταχυτήτων με σωστή επιλογή στους δίσκους εμπρός και στο ελεύθερο πίσω
Είναι σαφές ότι η μεγαλύτερη μυική μάζα στους άντρες τους προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα στις ποδηλατικές διαδρομές, ιδίως σε επίπεδες διαδρομές ενώ στις ανηφορικές η υψηλότερη τιμή VO2max έχει τη δική της σημασία.
Τρέξιμο
Μορφολογικές και φυσιολογικές διαφορές είναι εκείνες που εξηγούν τους καλύτερους χρόνους/ επιδόσεις των αντρών στο δρομικό κομμάτι του τριάθλου.
Πέρα από τις επιδόσεις οι προπονητές στο Τρίαθλο καλούνται να αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες τρυαματισμού που έχουν οι γυναίκες τριαθλήτριες:
- Οι γυναίκες τριαθλήτριες έχουν συνήθως πιο χαλαρούς συνδέσμους, ίσως λόγω της δράσης των οιστρογόνων. Χαλαροί σύνδεσμοι συνεπάγεται υπερκινητικές αρθρώσεις που δεν μπορούν να υποστηριχθούν από τους μαλακούς ιστούς. Αυτό πολλές φορές οδηγεί σε αύξηση των πιθανοτήτων τραυματισμού.
- Μεγαλύτερες πιθανότητες για κατάγματα κόπωσης. Η πιθανότητα για ανάγκη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D είναι πολλές φορές πιο άντονη στις γυναίκες τριαθλήτριες.
- Σημαντικά μεγαλύτερες πιθανότητες για «αναιμία». Η χορήγηση εξωγενούς σιδήρου είναι πολύ συνηθισμένη στις αθλήτριες τριάθλου
